Kumetangulia kwamba tafsiri (التأويل) inaweza kuwa na maana tatu:
1- Tafsiri ikiwa na maana ya kuweka wazi na kuibainisha ile maana. Hii ni istilahi ya wafasiri wengi wa Qur-aan. Mfano wa hilo ni du´aa ya Mtume (Swalla Allaahu ´alayhi wa sallam) akimuombea Ibn ´Abbaas:
“Ee Allaah! Mpe ufahamu aweze kuielewa dini na mfunze tafsiri.”[1]
Hili ni jambo lenye kujulikana kwa wanachuoni inapokuja katika Aayah za sifa na nyenginezo.
2- Uhakika wa linavyoishilia jambo. Hii ndio maana inayojulikana ya tafsiri iliyotajwa katika Qur-aan na Sunnah. Allaah (Ta´ala) amesema:
هَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ تَأْوِيلَهُ
“Je, wanangojea nini isipokuwa matokeo yake?”[2]
ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً
“Hivyo ni bora na matokeo mazuri kabisa.”[3]
Aayah za kuhusu sifa zinapofasiriwa kwa maana hii, kinachokusudiwa ni ile maana na uhakika wazo. Tafsiri hii hakuna aijuaye isipokuwa Allaah pekee.
3- Mtu kulipindisha andiko kutoka katika udhahiri wake na kwenda katika maana inayotofautiana na udhahiri wake. Hii ni istilahi ya wanafalsafa na wengineo waliokuja nyuma. Tafsiri hii imegawanyika aina mbili; ilio sahihi na isiyokuwa sahihi.
Ilio sahihi ni ile inayosapotiwa na dalili. Kwa mfano kufasiri maneno ya Allaah (Ta´ala):
فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
“Unaposoma Qur-aan, basi omba kinga kwa Allaah dhidi ya shaytwaan aliyefukuzwa.”[4]
Bi maana unapotaka kusoma Qur-aan.
Isiyokuwa sahihi ni ile isiyosapotiwa na dalili. Kwa mfano kufasiri Allaah kulingana juu ya ´Arshi kwamba ni kutawala juu ya ´Arshi, kwamba mkono wa Allaah maana yake ni nguvu Zake au neema Zake na mfano wa hayo.
[1] al-Bukhaariy (143) na Muslim (2477).
[2] 07:53
[3] 04:59
[4] 16:98
- Mhusika: Imaam Muhammad bin Swaalih bin ´Uthaymiyn
- Mfasiri: Firqatunnajia.com
- Marejeo: Fath Rabb-il-Bariyyah, uk. 84
- Imechapishwa: 13/05/2020
